D. Flúorgös og efnanotkun |
Lýsing
D.2 Skattlagning á F-gös - Aðgerðin felur í sér að hraða enn frekar útskiptingu flúoraðra gróðurhúsalofttegunda (F-gasa) hér á landi með því að skattleggja innflutning þeirra.Staða
Aðgerðin er í framkvæmd.
Aðgerðin er komin til framkvæmda. F-gös hafa mismunandi áhrif á loftslagshlýnun eða það sem kallast hnatthlýnunarmáttur (Global Warming Potential, GWP, sjá nánar undir aðgerð D.1). Skattur á innflutning F-gasa tók gildi 1. janúar 2020 og fjárhæð skatts á hverja tegund F-gass er tengd hnatthlýnunarmætti þess. Markmiðið er að gera skaðlausari kælimiðla að hagkvæmari kosti.
Aðgerðinni hefur verið hrundið í framkvæmd eins og lýst er í aðgerðaáætlun í loftslagsmálum 2020.
Framkvæmd
Skattlagning verður notuð til að hraða enn frekar nauðsynlegri útskiptingu flúoraðra gróðurhúsalofttegunda hér á landi. Umræddur skattur hefur þegar verið útfærður og samþykktur á Alþingi og tók gildi 1. janúar 2020.
Skatturinn grundvallast á mengunarbótareglunni sem felur í sér að þau sem bera ábyrgð á mengun greiða þann kostnað sem af henni hlýst. Álögur á F-gös hafa um árabil verið í gildi í nágrannaríkjum Íslands, sem hafa náð góðum árangri í að draga úr notkun efnanna. Sambærilegri nálgun er beitt hér á landi og gert hefur verið í Danmörku, þar sem ákveðin upphæð er lögð á kílógramm af F-gösum fyrir hvert tonn CO2-ígilda að skilgreindu verðþaki. Á Íslandi er upphæðin 2.500 krónur á kg F-gasa fyrir hvert tonn CO2-ígilda, að verðþaki sem nemur 10.000 krónum á kg.
F-gös eru manngerð og meðal annars notuð sem kælimiðlar í iðnaði. Brýnt er að ná að hraða útskiptingu þeirra sem allra mest þar sem þau hafa margfalt meiri hnatthlýnunarmátt en CO2. Skattlagning F-gasa getur skilað miklum árangri á skömmum tíma þar sem umhverfisvænni lausnir eru þegar fyrir hendi og tæknilega einfalt er að skipta F-gösunum út.
Aðgerðin hefur verið útfærð frá fyrstu útgáfu og gerð að sérstakri aðgerð.
Ábyrgð
Fjármála- og efnahagsráðuneytið
Árangursmælikvarði
Innflutt magn F-gasa eftir gastegund.
Tafla 6 Innflutt magn F-gasa eftir gastegund, tonnum, raðað eftir hlýnunarmætti
Flokkur |
F-gas |
GWP-gildi |
2017 |
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
|
|||
GWP ≤ 750 |
|
||||||||||
R-32 |
675 |
0,21 |
0,1 |
0,8 |
0,2 |
0,02 |
|
||||
750 < GWP < 2500 |
|
||||||||||
R-448A |
1387 |
0 |
0 |
0 |
0,36 |
0 |
|
||||
R-449A |
1397 |
0,96 |
0,825 |
3,66 |
6,16 |
6,3 |
|
||||
R-134A |
1430 |
10,37 |
14,514 |
8,95 |
2,184 |
0,78 |
|
||||
R-407C |
1774 |
1,12 |
0,605 |
0,33 |
0,61 |
2,25 |
|
||||
R-437A |
1805 |
0,24 |
0,42 |
0 |
0 |
0 |
|
||||
R-407F |
1825 |
1,25 |
0 |
0,17 |
1,07 |
0 |
|
||||
R-410A |
2088 |
1,15 |
0,55 |
0 |
0,55 |
0,18 |
|
||||
R-452A |
2140 |
0,28 |
0,11 |
0,25 |
1,18 |
0,44 |
|
||||
R-438A |
2265 |
0 |
0,114 |
0,06 |
0 |
0 |
|
||||
GWP ≥ 2500 |
|
||||||||||
R-422D |
2729 |
0,34 |
0,46 |
0 |
0,06 |
0 |
|
||||
R-422A |
3143 |
2,6 |
0,22 |
0,21 |
0,22 |
0,11 |
|
||||
R-227ea |
3220 |
0 |
0,1 |
0,06 |
0,14 |
0 |
|
||||
R-434A |
3245 |
0 |
0 |
0,05 |
0 |
0 |
|
||||
R-428A |
3607 |
0 |
0,2 |
0,1 |
0 |
0 |
|
||||
R-404A |
3922 |
49,4 |
52,793 |
45,04 |
5,55 |
0 |
|
||||
R-507A |
3985 |
7,47 |
33,03 |
9,59 |
3 |
0 |
|
||||
R-508B |
13396 |
0,017 |
0,01816 |
0,04 |
0,02 |
0,001 |
|
||||
Samtals |
75,5 |
104,1 |
69,3 |
21,3 |
10,4 |
|
|||||
Heimild: Umhverfisstofnun
Þróun á innfluttu magni F-gasa með lágan og miðlungshlýnunarmátt síðustu fjögur ár má sjá í töflunni undir aðgerð D.1 Reglugerð um F-gös en aðgerðirnar vinna saman að samdrætti í losun frá F-gösum.
Áhrif á ríkissjóð
Aðgerðin hefur ekki í för með sér kostnað fyrir ríkissjóð. Að teknu tilliti til þess magns sem flutt hefur verið inn af F-gösum undanfarin ár er áætlað að tekjur ríkissjóðs af skatti á efnin gætu numið um 600 milljónum króna á ári fyrst í stað. Þess er vænst að tekjur af skattinum dragist síðan saman, enda er honum ásamt reglugerð um flúoraðar gróðurhúsalofttegundir ætlað að leiða til útskiptingar F-gasa hér á landi.
Áhrif á losun
Erfitt er að meta áhrif aðgerðarinnar vegna þess að upplýsingar um verðteygni eftirspurnar eftir F-gösum liggja ekki fyrir. Aðgerðum D.1 og D.2 er á hinn bóginn ætlað að vinna saman að því að hraða útskiptingu F-gasa hér á landi, sjá umfjöllun við aðgerð D.1 um áhrif á losun.